GIAN LẬN BẢO HIỂM, CÓ HAY KHÔNG CƠ SỞ CHẾ TÀI
Tản mạn về gian lận bảo hiểm
Gian lận thương mại đặc biệt trong lĩnh vực bảo hiểm không phải là điều mới mẻ. Ngay từ khi bảo hiểm còn sơ khai dưới hình thức “à la grosse aventure” (cho vay mạo hiểm) lich sử đã ghi lại vụ gian lận thương mại xảy ra cách thời chúng ta trên 1000 năm, liên quan đến một tàu chở ngô bị cố tình đục thủng đáy làm tàu bị đắm trên đường đi từ Syracuse đến Piraneus. Mục đích của việc này là tránh cho thuyền trưởng phải trả khoản tạm ứng trước tiền hàng.
Hơn 300 năm trước, Samuel Pepys, một Thư ký của Hải quân Anh quốc đã ghi trong Nhật ký của mình về một con tàu đi từ Luân đôn sang Pháp, trên đó có chuyên chở hàng hóa là bơ đóng kiện. Khi dỡ hàng, người ta phát hiện ra rằng đó là các kiện chứa than đá với một lớp bơ bôi lem nhem ở bền ngoài nhằm qua mặt các nhân viên Hải quan tại cảng xếp hàng.
Vào khoảng giữa thế ký thứ 19, lừa đảo, gian lận trong hàng hải và nhất là trong bảo hiểm hàng hải ngày càng phát triển tinh vi, trở thành một hiểm họa tiềm tàng lớn đến mức năm 1856 một nhóm các thành viên của Lloyd và đại diện các công ty bảo hiểm hàng hải hoạt động tại Luân đôn đã phải thành lập một Hiệp hội để bảo vệ các quyền lợi của họ trong bảo hiểm thân tàu và bảo hiểm hàng hóa trong trường hợp có sự lừa đảo, gian lận. Hiệp hội này mau chóng đạt được những thành công ngay trong những năm đầu mới thành lập trong việc đưa những kẻ bất lương ra trước công lý. Năm 1867, Hiệp hội này sát nhập với Royal Charter trở thành một thực thể có tư cách pháp nhận. Tháng 10 năm 1971, Nữ hoàng Anh Elizabeth đệ nhị đã đổi tên tổ chức Royal Charter thành Hiệp hội cứu hộ hàng hải và dưới cái tên này Hiệp hội hoạt động đến ngày nay.
luật sư giỏi
Những năm 60,70 của thế kỷ trước, khi Nam phi còn chìm trong nạn phân biệt chủng tộc Aparthai bị nhiều nước cấm vận, vụ tàu chở dầu Salem bị mất tích bí ẩn, được coi là bị chìm, thủy thủ đoàn cũng làm mồi cho Hà bá tại Đại tây dương trong vùng tam giác Becmuda, sẽ mãi là nỗi ám ảnh các nhà bảo hiểm cho tới tận hơn 10 năm sau khi Thuyền trường của tàu được phát hiện đang cùng người tình trẻ cặp kè tại một bãi nghỉ mát trên bờ địa Trung hải thì câu hỏi mới được giải mã.
luật sư uy tín
Vào những năm 1978-1979 các nhà bảo hiểm Hàng hải Đông Nam á lại được một phen phải lao tâm khổ tứ bới liên tiếp có tàu bị chìm tại vùng biển Nam Trung hoa. Các nhà bảo hiểm trong khu vực và Luân đôn nghiên cứu và dần nhận ra một mẫu chung, một hiện tượng rõ ràng đến từ đa số các vụ tổn thất đó là : những tàu cũ với giá trị bảo hiểm thân tàu tương đối khiêm tốn nhưng giá trị hàng hóa chúng chuyên chở lại rất cao như thiết bị điện tử, hàng dệt, cá đông lạnh…đắm ở vùng nước sâu khi một hay hai khoang tàu bị rò rỉ trong điều kiện thời tiết tốt và không có dấu hiệu chết người.
văn phòng luật sư
Các nhà bảo hiểm vào cuộc, có cả sự hỗ trợ của các cơ quan báo chí trong khu vực và kết quả là nhiều vụ việc được phanh phui, đó là những vụ lừa đảo trong bảo hiểm thân tàu và hàng hóa. Vụ tàu Starter là một điển hình.
van phong luat su
Tàu Starter gồm 2 khoang hàng chính, có tổng trọng tải đăng ký là 1.564 tấn, 21 tuổi vào thời điểm đó. Ngày 26/8/1978 tàu khởi hành từ Hồng Kông đi Singapore và Jakarta; trên tàu chở một lượng hàng hóa có giá trị cao thời đó là các máy radio cassette, camera, băng từ…Khởi hành được vài tiếng thì thuyền trưởng báo cáo tàu gặp gió lớn. Theo báo cáo từ tàu thì ngày 27, gió mạnh lên cấp độ cao và tàu phát hiện rò rỉ ở khoang số 1. Một luc sau, Thuyền trưởng báo cáo tàu bị hỏng 1 trong những động cơ và đến ngày 28/8 thì có thêm vết rò rỉ thứ ở khoang thứ hai. Con tàu được cho là ở tình trạng rất tồi tệ vào chiều tối ngày 28, Thuyền trưởng điện xin phép cho tàu quay trở lại Hồng Kông vì các máy bơm nước không đủ sức bơm được nước ra ngoài từ các lỗ rò rỉ và khi một động cơ chính nữa của tàu bị hỏng. Thuyền trưởng quyết định rời bỏ tàu vào giờ đầu tiên của ngày 29/8 tại vị trí 19.2N và 113.2 E. Không có bức điện báo nguy nào được gửi đi vì điện đài cũng được cho là bị hỏng. Con tàu “ biến mất” chỉ một lúc sau khi bị từ bỏ và thủy thủ đoàn được một tàu cá cứu thoát, đưa đến cửa sông Pearl sau đó hồi hương về Macau.
luật sư luat su
Vào tháng 4.1979, tàu Starter được tìm thấy đang bỏ neo tại một xưởng sửa chữa tàu ở Quảng Châu. Những điều tra sau này cho thấy không có bất kỳ một rò rỉ nào tại các khoang hàng của tàu này và con tàu khi rời khỏi Hồng kông chỉ với 2 hòm nhỏ hàng hóa trên boong. Số hàng hóa của tàu hoặc đã không tồn tại hoặc đã được tập trung lại cho chuyến tàu sau và sau đó được bán riêng rẽ
tìm luật sư
Dài dòng như vậy, cũng chỉ để nói rằng khi hoạt động thương mại phát triển, thông thương dễ dàng và nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa thì cơ hội cho gian lận trong lĩnh vực bảo hiểm không vì thế mà giảm đi, nó phát triển từ bảo hiểm hàng hải sang các nghiệp vụ khác, dịch vụ khác nhất là bảo hiểm ô tô và bảo hiểm con người
tim luat su
Khi còn sử dụng đồng Franc, trong những năm 90 của thế kỷ trước, theo Hiệp Hội bảo hiểm Pháp (FFSA) thì mỗi năm các công ty bảo hiểm Pháp đã mất khoảng trên 1 tỷ franc cho các gian lận bảo hiểm
thuê luật sư
Ở Việt nam, ngay từ thời Pháp thuộc, vào khoảng cuối những năm 30 đầu những năm 40 của thế kỷ trước, khi đó đại lý của một số công ty bảo hiểm Pháp bắt đầu đưa các dịch vụ bảo hiểm vào nước ta, thì ngay lập tức đã xuất hiện các hành vi gian lận bảo hiểm. Cố nhà văn lão thành Nguyễn Công Hoan, trong một tác phẩm nối tiếng của mình có kể về một lang băm tên là Albert Thừa. Thừa bị hớ khi mua một ngôi nhà cũ vừa được sơn quét lại với giá khá đắt là 150 quan, đang bực mình khi phát hiện nhà đã cũ nát thì được một người Thầu khoán xây dựng hỏi mua lại cũng với giá đó nhưng lại được đề nghị ghi trên hóa đơn là 3000 quan, và nhà Thầu khoán còn hứa sẽ lăng xê Albert Thừa, một kẻ háo danh vào làng văn. Mọi thỏa thuận đã xong, Albert Thừa tưởng nhà thầu khoán kém cỏi nhưng lại được nhà thầu khoán rỉ tai : anh ta sẽ mua bảo hiểm cháy cho ngôi nhà với giá 3000 quan theo giá hóa đơn, sau đó một vài tháng sẽ cho người khéo léo đốt ngôi nhà để đòi tiền bảo hiểm với số tiền cao gấp 20 lần số tiền phải trả cho Albert Thừa khi mua nhà.
thue luat su
Có lẽ câu “ hậu sinh khả úy” không đúng với những kẻ gian lận bảo hiểm vào những năm đầu của thế kỷ 21 này nhưng thực tế cho thấy gian lận trong lĩnh vực bảo hiểm xe cơ giới và con người tại Việt nam đang ngày càng tinh vi với các thủ đoạn xảo quyệt hơn.
luật sư bào chữa
Một thời gian khá dài, tai nạn người ngồi trên xe máy là nỗi ám ảnh của không ít các công ty bảo hiểm triển khai nghiệp vụ này. Thủ tục đòi bồi thường khá đơn giản :bên canh sổ khám bệnh, chứng từ, hóa đơn thuốc của bác sĩ thì chỉ cần xác nhận của chính quyền địa phương hay cơ quan về vụ tai nạn , thế là được bồi thường. Có thể ngã khi bước từ trên giường xuống do ngái ngủ nhưng lại kê khai là ngồi sau xe máy của anh X, chị Y, tránh xe đột ngột từ trong ngõ đi ra bị ngã , bị thương thế là được bồi thường miễn là chủ chiếc xe đó có mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự và tai nạn người ngồi trên xe. Bảo hiểm tai nạn học sinh cũng bị gian lận, số tiền bồi thường mỗi vụ không nhiều nhưng nhiều vụ do một người đạo diễn thì lại có. Vụ lập hồ sơ khống để đòi tiền bảo hiểm học sinh ở Thanh hóa cách đây gần 10 năm là một ví dụ.
luat su bao chua
Những người làm bảo hiểm xe cơ giới có lẽ đều biết, vụ chiếc xe Camry lao xuống dốc Cun tỉnh Hòa Bình, cách đây gần 20 năm. Chiếc xe được nhâp lậu vào Việt nam, xe mới và người tậu nó là một công chức nhà nước – ngày ấy tại các tỉnh phía Bắc, người có xe riêng hiếm lắm, sau này khi điều tra buôn lậu, các nhà điều tra mới biết nó được mua với giá 270 triệu đồng. Không biết với ngón võ gì, nhưng chủ chiếc xe lại đăng ký được và đóng thuế có hóa đơn đàng hoàng với giá 420 triệu đồng. Chủ xe mua bảo hiểm vật chất xe đúng giá trên hóa đơn. 3 tháng sau ngày mua bảo hiểm, một hôm chủ xe lái xế hộp đi Hà Nội và trên đường về lại Sơn la, qua dốc Cun Hòa Bình - đường khi đó còn khó đi chứ không đẹp đẽ như bây giờ, vào khúc cua, chiếc xe lao xuống vực, hiện trường còn lại là vết xe lăn và chiếc xe giờ chỉ là đống sắt móp méo. Lạ thay, chủ xe kiêm lái xe lại nhảy ra được, không hề xây xước. Kết luận của Cảnh sát giao thông là tai nạn. Công ty bảo hiểm đề nghị Cảnh sát điều tra Hòa bình vào cuộc, kết luận vẫn là tai nạn. 400 triệu được Công ty bảo hiểm giải quyết bồi thường cho chủ xe.( xin nói thêm thời ấy 400 triệu là giá trị lắm)
luật sư hình sự
Gần 3 năm sau, chiêc ô tô đã tan xác pháo ấy lại bỗng trở thành mắt xích quan trọng trong chuyên án buôn lậu xe ôtô qua Biên giới của cơ quan cảnh sát chống buôn lậu Bộ CA. Các nhà điều tra đã tìm đến Công ty bảo hiểm và câu hỏi được đặt ra là vì sao Công ty bảo hiểm lại bán bảo hiểm với giá trị 420 triệu đồng và cơ sở bồi thường 400 triệu. Thật may cho những người làm bảo hiểm, người ta chỉ cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm trên cơ sở có Đăng ký xe do cơ quan có thẩm quyền cấp và giá trị xe dựa trên hóa đơn tính thuế 420 triệu. Nguyên nhân tai nạn thì có tới 02 Bản kết luân của Công an, cái nào cũng hợp lệ, cũng có dấu son cả, ( mà chẳng ai có tài mà phán khác được, kết luận khác được khi vào khúc cua, lái xe không quen đường chỉ một chút sơ xẩy thì ắt là lao xuống vực thôi, chứ ai điên gì mà quăng xe cả tấn tiền xuống vực) giá trị pháp lý thì khỏi phải bàn và thực sự thì xác chiếc xe không thể sửa chữa. Chủ xe có thấy trước nguy cơ bị tịch thu tang vật của vụ buôn lậu hay không thì chỉ có chủ xe - người sau đó đã ra khỏi lực lượng vũ trang mới biết. Vụ án buôn lậu được báo chí đăng tải với những tình tiết hấp dẫn, người ta chỉ không biết và không thấy nói làm sao mà chủ xe như Tôn Ngộ Không hô biến chiếc xe từ trên đường xuống vực sâu, chỉ biết chiếc xe gặp nạn lăn xuống vực, lái xe thoát chết trong gang tấc và anh ta sau đó cũng thoát khỏi chuyên án buôn lậu trong gang tấc, còn Công ty bảo hiểm phải bồi thường 400 triệu, so với cái giá 270 triệu mua xe ( không kể chi phí này khác) thì rõ ràng là chủ xe có lời, ( khi bồi thường, công ty bảo hiểm cũng chưa biết việc mua xe lậu , chỉ chi tiền theo hợp đòng bảo hiểm và động viên chủ xe : thôi thì của đi thay người, vẫn còn may). Sau này thì biết rõ sự việc mới hiểu chủ xe đã có lời; còn khoản lời ấy có bằng với việc đi buôn lậu hay không thì chịu vì người viết bài này chưa từng đi buôn.
luat su hinh su
Vẫn đó gian lận, có hay không cơ sở để chế tài
Những người am tường về Hội họa cho rằng Luân đôn và Paris vẫn là nơi để các danh họa phô diễn các tác phẩm thuộc trường phái nghệ thuật sắp đặt. Chắc là vậy vì trên báo chí hay truyền hình thi thoảng vẫn rộ lên thông tin, hình ảnh mà nhìn vào đó những người ngoại đạo khó có thể nghĩ đấy là một tác phẩm nghệ thuật - được gọi là đương đại.
Vậy nhưng, ở một khía cạnh khác, cũng là sắp đặt nhưng sắp đặt để trục lợi bảo hiểm có lẽ thế giới phải nể phục một số người Việt Nam .
Ngày 14/11/2011 nhân viên Phòng dịch vụ Bảo hiểm Ninh bình - Công ty bảo hiểm Viễn đông (VASS )cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm vất chất xe cho chủ xe Biến số 35A – 001 -.0.., có hiệu lực bảo hiểm từ 8 giờ cùng ngày. Xe mới đăng ký 4 tháng. Chủ xe đã nộp phí bảo hiểm ngay khi được cấp Giấy chứng nhận bảo hiểm.
Ngày 30/11/2011 tức là sau khi mua bảo hiểm 46 ngày, chủ xe gửi Thông báo tai nạn và yêu cầu bồi thường. Nội dung : xe bị nạn vào 0 giờ 35 phút ngày 28/11 tại Phường Tràng thi TP Thanh hóa, nguyên nhân tránh xe từ trong đi ra rất nhanh và phía trước có xe đi ngược chiều, không làm chủ được tốc độ, giật mình đánh lái gấp, hậu quả là bị lật ra mép đường và hỏng nặng. Sau khi tự gây tai nạn đã làm đơn đề nghị cơ quan CA ( Công an trật tự Phường T.T và CA Thành phố Thanh hóa) cho mang xe về gara ô tô T.D taị Ninh Bình để sửa chữa
Như vậy, chủ xe đã đưa xe ra khỏi hiện trường và sau 2 ngày mới thông báo cho Công ty bảo hiểm về vụ tai nạn.
tìm luật sư giỏi
Ngay lập tức, cán bộ giám định của VASS đã tới gara để giám định thiệt hại. Tại đây, chủ xe và chủ gara cùng ký xác nhận : xe được chủ xe đưa vào gara lúc 7 giờ sáng ngày 28/11/2011. Tuy nhiên, khi giám định, giám định viên thấy có những vết mài tại một số vị trí như cửa sau bên lái, tai xe và hông xe bên lái, không khớp với việc mô tả xe bị lật của chủ xe. Khi bị chất vấn, chủ xe khai khi đưa xe vào thì không có vết đó, chủ gara khai nhận những vết mài là do công nhân trong xưởng gây ra. Xe bị hỏng khá nặng, chi phí sửa chữa dự tính 200.000.000 đồng.
tim luat su gioi
Thấy có nhiều điểm khả nghi, ngày 16/12, VASS cử 2 cán bộ có kinh nghiệm vào giám định lại và điều tra làm rõ nguyên nhân. Làm việc với chủ xe, khi được yêu cầu cung cấp biển số xe cứu hộ, chủ xe lúng túng khai : sau khi bị tai nạn có điện cho em ở Ninh Bình tìm xe cứu hộ tự hành vào Thanh hóa đưa xe ra nên không biết xe của đơn vị nào và biển số xe. Được hỏi tên, số điện thoại của người em đã gọi xe cứu hộ, chủ xe nói không có, hỏi địa chỉ nhà riêng thì chủ xe nói người này đi làm ít khi về nhà vào buổi trưa, không thể liên hệ đươc. Chủ xe cho biết thêm sau khi nhờ người đưa xe bị nạn về gara đẻ sửa chữa, anh ta đã thuê taxi Mai linh Thanh hóa về Ninh bình ngay trong đêm 28/11.
Trở lại gara T.D gặp chủ gara, anh ta khẳng định với giám định viên chính chủ xe là người đưa xe vào gara như khai báo trước đó. Để chứng minh lời nói của mình là trung thực anh ta rút điện thoại di động gọi cho chủ xe không quên bật loa để cho giám định viên cùng nghe. Thật bất ngờ, cuộc trao đổi ấy quá đột ngột với chủ xe, chủ xe không biết là người gọi đã bật loa nên đã nói với chủ gara là nói với giám định viên của VASS không phải mình mà là người em đã đưa xe vào gara. Khi đó chủ gara mới biết chủ xe thay đổi lời khai nên từ chối không làm việc thêm với đại diện của Công ty bảo hiểm.
Dù đã nắm được những mâu thuẫn trong lời khai của chủ xe, giám định viên vẫn thấy cần làm rõ thêm một số điểm như cơ quan CA nào thụ lý đơn xin chuyển xe bị nạn về Ninh Bình. Trong Thông báo tai nạn Chủ xe khai khi xe bị tai nạn, có đội tuần tra của CA Phường đi tới, trong số cán bộ công an đó có CA thành phố nhưng sau đó lại khai tự tới CA Phường nhưng không nhớ tên CA trực và không có CA Thành phố. Đơn xin mang xe về Ninh Bình sửa cũng không nhớ gửi cho ai.
ly hon ly hôn
Để làm rõ hơn, Giám định viên của VASS quyết định vào Thanh hóa, tuy nhiên đến gần Thanh hóa thì có Trạm thu phí giao thông, thấy Trạm có camera theo dõi xe qua lại, giám định viên quyết định vào Trạm nhờ giúp đỡ. Rất may, toàn bộ phim vẫn được lưu giữ và Trạm đã đồng ý sao lại toàn bộ các làn xe qua lai chiều Ninh Binh –Thanh hóa và ngược lại trong quãng thời gian từ 0 giờ - 8 giờ sáng ngày 28/11/2011, ngày mà chủ xe khai bị tai nạn và đưa xe về Ninh Bình. Phải mất hơn 32 giờ mới sao được toàn bộ băng hình của thời gian đó và cũng phải mất quãng thời gian tương đương 3 ngày, dán mắt vào màn hình quay chậm, giám định viên cũng không phát hiện ra một chiếc xe cứu hộ nào ở cả 2 chiều ra và vào. Cũng trong thời gian đó không có bất kỳ một chiếc taxi Mai Linh nào chạy từ Thanh hóa về Ninh Bình và ngược lại.
luat su ly hon
Đến đây thì đã có thể khẳng định chắc chắn rằng, chiếc xe đã bị tai nạn từ trước, chủ xe đã “đắp chiếu “ một thời gian mới mua bảo hiểm sau đó sắp đặt việc khai báo , kéo xe về gara để sửa chữa, đòi bảo hiểm bồi thường. 1 tuần sau, biết được thông tin về kết quả điều tra của VASS, chủ xe đã tự nguyện sửa xe và không tiếp tục đòi bồi thường .
luật sư ly hôn
Lỗ hổng lớn nhất trong vụ này giúp cho chủ xe có thể sắp đặt sự việc nhằm trục lợi bảo hiểm, đó chính là khâu khai thác. Khai thác viên bảo hiểm không biết vì chủ quan hay có động cơ khác khi không thấy xe mà vẫn bán bảo hiểm. Một chút thôi và nếu không cảnh giác, VASS đã phải trả một khoản tiền không nhỏ: gần 200 triệu đồng.
Đây không phải là vụ đầu tiên trong hệ thống của VASS phát hiện ra gian lận bảo hiểm mà khiếm khuyết là từ khâu bán bảo hiểm; ở các Công ty bảo hiểm khác của Việt nam,không ít trường hợp tương tự cũng đã xảy ra
Gian lận trong bảo hiểm xe cơ giới xuất hiện ở nhiều công đoạn, khai thác, giám định, sửa chữa và xét bồi thường. Xe tổn thất rồi mới mua bảo hiểm, vẫn bán bảo hiểm, vẫn xin được kết luận của người có thẩm quyền ghi ngày xe bi tai nạn theo kiểu: theo khai báo của lái xe, xe bị tai nạn ngày. tổn thẩt nhẹ giám định ghi thành năng, phải thay thế, gara báo giá trên trời…Mới đây, Biên bản giám định kiểu “giời ơi” của một công ty giám định nước ngoài được coi là số 1 tại Việt Nam, đã dẫn đến tranh chấp giữa Công ty bảo hiểm và Người được bảo hiểm và kết quả là thua thiệt hơn 2 tỷ đồng thuộc về Công ty bảo hiểm
Trong ngành bảo hiểm, gian lận về bảo hiểm xe cơ giới được coi là xưa như trái đất nhưng lạ thay nó vẫn như nấm độc sau mưa, không những không giảm mà có chiều hướng gia tăng
Vì sao lại có hiện tượng này? Pháp luật về kinh doanh bảo hiểm cũng đã có những quy định cụ thể tạo điều kiện cho doanh nghiệp bảo hiểm có cơ sở để từ chối bồi thường hay hủy hợp đồng khi phát hiện có những hành vi gian dối, trục lợi bảo hiểm ( Doanh nghiệp bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng và thu phí bảo hiểm đến thời điểm đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng khi bên mua bảo hiểm cố ý cung cấp thông tin sai sự thật nhằm giao kết hợp đồng bảo hiểm để được trả tiền bảo hiểm hoặc được bồi thường- khoản 2, điều 19 Luật kinh doanh bảo hiểm). Có điều việc giải quyết như vậy vẫn chỉ nằm trong khuôn khổ các quan hệ dân sự, khai gian để đòi bồi thường, không được bồi thường thì thôi chẳng bị chế tài gì, cho nên cái xấu vì thế cứ tồn tại và phát triển
Hành vi gian lận trục lợi bảo hiểm, xét ở khía cạnh pháp lý đó chính là hành vi lừa đảo để chiếm đoạt tài sản của một tổ chức. Khổ một nỗi, khác với các hành vi lừa đảo khác, hành vi gian lận bảo hiểm nếu thực hiện xong rồi mới bị phát hiện thì người bảo hiểm vô tình bị nhìn như tòng phạm vì chính Người có thẩm quyền của công ty bảo hiểm duyệt hồ sơ và ký thông báo bồi thường
Theo quy định của pháp luật hình sự ( Điều 139) thì Tội lừa đảo bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản, xâm phạm lợi ích hợp pháp, tài sản của tổ chức của công dân có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới hai triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ sáu tháng đến ba năm. Hình phạt hết sức nghiêm khắc..
Có thể thấy pháp luật hình sự cũng rất nghiêm khắc với hành vi lừa dối khách hàng : Người nào trong việc mua bán mà cân, đong, đo, đếm, tính gian hoặc dùng thủ đoạn gian dối khác gây thiệt hại nghiêm trọng cho khách hàng thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệụ đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm (điều 162 )
Trong khi đó, trong lĩnh vực bảo hiểm, nhiều trường hợp gian lân không chỉ vài chục triệu. Còn nhớ, cách đây hơn 10 năm, hành vi đua xe trái phép, hành vi xử dụng công nghệ tin học gây thiệt hại cho tổ chức, cá nhân khác cũng chưa được xử lý bằng pháp luật hình sự. Tới nay, các hành vi này đều đã trở thành đối tượng điều chỉnh của pháp luật hình sự, cũng chính vì vậy, việc đua xe trái phép gây mất trật tự công cộng ngày càng giảm..
Hình phạt không chỉ nhằm trừng trị người phạm tội mà còn giáo dục họ trở thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân theo pháp luật và các quy tắc của cuộc sống, ngăn ngừa họ phạm tội mới. Hình phạt còn nhằm giáo dục người khác tôn trọng pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm. Rõ ràng các hành vi gian lận bảo hiểm ngày càng trở nên nguy hiểm, có thể ảnh hưởng đến trật tự kinh tế xã hội, ảnh hưởng đến đạo đức và lối sống của nhiều người, rất cần phải có hình phạt thích đáng cho những kẻ lợi dụng các kẽ hở của pháp luật để thu lợi bất chính. Đã tới lúc Hiệp hội bảo hiểm Việt nam kiến nghị Quốc hội bổ sung vào Bộ Luật hình sự các tội danh gian lận trong lĩnh vực bảo hiểm
Thái Văn Cách, Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm Viễn Đông (VASS)
(KỶ YẾU HỘI THẢO ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÒNG CHỐNG TRỤC LỢI TRONG BẢO HIỂM XE CƠ GIỚI VÀ BẢO HIỂM CON NGƯỜI)
Sẽ luật hóa tội danh trục lợi bảo hiểm
Tiếp thu những đề xuất khá cấp thiết từ Bộ Tài chính, Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam cùng cộng đồng DNBH, cuối cùng thì Dự thảo Bộ luật Hình sự (BLHS) sửa đổi cũng đã bổ sung hành vi trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm như một tội danh có thể phạt tiền, thậm chí phạt tù.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thúy Hiền cho biết, cùng với Bộ luật dân sự sửa đổi đang lấy ý kiến rộng rãi, thì các nội dung mới trên nếu được thông qua sẽ là những quy định cần thiết tạo cơ sở pháp lý, và là công cụ hữu hiệu nhằm phát triển thị trường bảo hiểm.
Cụ thể, Điều 223 của Dự thảo nêu rõ, người nào thực hiện một trong các hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm có giá trị từ 20 triệu đồng đến 100 triệu đồng (như làm sai lệch thông tin khi sự kiện bảo hiểm đã xảy ra; tự gây thiệt hại về tài sản, sức khỏe của mình để hưởng bảo hiểm; lập hồ sơ giả, hiện trường giả hoặc thay đổi tình tiết về tổn thất, sự kiện bảo hiểm) thì bị phạt tiền từ 3 - 5 lần số tiền đã chiếm đoạt hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.
Ngoài ra, phạt tiền từ 3 - 5 lần số tiền bảo hiểm bị chiếm đoạt hoặc bị phạt tù từ 1- 5 năm đối với các trường hợp sau: phạm tội có tổ chức, lợi dụng chức vụ quyền hạn, dùng thủ đoạn xảo quyệt, nguy hiểm; trục lợi số tiền bảo hiểm có giá trị từ 100 triệu đồng- 500 triệu đồng.
Thậm chí, phạt tù từ 5- 10 năm đối với trục lợi số tiền bảo hiểm có giá trị trên 500 triệu đồng và tái phạm nguy hiểm.
Cũng theo Dự thảo, người phạm tội có thể được miễn trách nhiệm truy cứu hình sự nếu: phạm tội lần đầu và tự thú; trước khi xét xử đã nộp hoàn toàn số tiền bảo hiểm đã chiếm đoạt; tích cực khắc phục 1 phần hoặc toàn bộ thiệt hại xảy ra.
Tại Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi lần này, ngoài hành vi trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm thì Dự thảo còn hình sự hóa hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động, nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người tham gia bảo hiểm, bên cạnh việc hình sự hóa hành vi gian lận bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội.
Tuy nhiên, theo Ban soạn thảo, đa số ý kiến đều nhất trí với việc hình sự hóa hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người lao động nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người tham gia bảo hiểm. Còn với việc hình sự hóa hành vi gian lận bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và hành vi trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm thì vấp phải hai loại phản ứng trái chiều.
Ý kiến không ủng hộ thì cho rằng, đối với hành vi gian lận bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và hành vi trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm, hội có thể vận dụng một số tội danh đã được quy định trong BLHS để xử lý. Chẳng hạn như: tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (Điều 139); tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản (Điều 140); tội sửa chữa, sử dụng giấy chứng nhận và các tài liệu của cơ quan, tổ chức (Điều 266); tội làm giả con dấu, tài liệu cơ quan tổ chức (Điều 267); tội tham ô tài sản (Điều 278). Do vậy, việc hình sự hóa hai loại hành vi này là không cần thiết.
Quan điểm ủng hộ thì cho rằng, mặc dù có thể vận dụng một số quy định của BLHS để xử lý đối với hành vi gian lận bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và hành vi trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm nhưng đây là lĩnh vực có những đặc thù nhất định, với nhiều dạng vi phạm khác nhau, xảy ra tương đối phổ biến. Chưa kể, thiệt hại gây ra cho người tham gia bảo hiểm bắt buộc (bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế) và thiệt hại về tài sản của doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm là tương đối lớn.
Thêm vào đó, việc áp dụng chung chính sách xử lý hành vi gian lận bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và hành vi trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm với những hành vi khác (lừa đảo chiếm đoạt tài sản, lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản...) là không phù hợp với bản chất cũng như tính chất, mức độ của hành vi vi phạm. Do vậy, việc bổ sung các tội danh về hai loại hành vi vi phạm này là cần thiết.
Còn về phía Ban soạn thảo thì đồng quan điểm ủng hộ, nhưng cũng cho rằng, do đây là một nội dung quan trọng hoàn toàn mới, chưa có tiền lệ tại Việt Nam nên cần thận trọng trong việc bổ sung quy định.
Ghi nhận ý kiến ban đầu từ đại lý một số DNBH đối với Dự thảo cho thấy, họ băn khoăn không rõ hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm có giá trị dưới 20 triệu sẽ bị xử lý cụ thể thế nào, và cũng đề xuất cần phân định rõ hơn trách nhiệm của cá nhân trong trường hợp phạm tội có tổ chức, cấu kết 3 bên giữa nhiều đối tượng khác nhau như người mua bảo hiểm, đại lý bảo hiểm với cán bộ DNBH... Ngoài ra, theo 1 DNBH, cần cân nhắc kỹ hơn đối với trường hợp miễn trách nhiệm truy cứu hình sự, tránh lọt lưới tội phạm.
Kim Lan
Nguồn tin: http://irt.mof.gov.vn/
Chào mừng bạn đến với luật sư Phạm Tuấn Anh