► Những trường hợp có thể được miễn trách nhiệm hình sự
► Những trường hợp đương nhiên được miễn trách nhiệm hình sự
► Miễn trách nhiệm hình sự hay né trách nhiệm bồi thường
“có sự thay đổi chính sách, pháp luật” được áp dụng có lợi cho người phạm tội. Tại thời điểm giao thời giữa BLHS năm 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) như hiện nay, nhiều loại tội phạm được nhà làm luật thay đổi cấu thành để phù hợp với tình hình kinh tế, chính trị, xã hội; số lượng bị cáo được miễn TNHS với lý do này khá phổ biến. Việc BLHS quy định căn cứ này để miễn TNHS tại Điều 29 giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc áp dụng pháp luật của cơ quan tiến hành tố tụng được rõ ràng. Trước đây chưa có quy định này nên có trường hợp do có sự thay đổi chính sách, pháp luật làm cho hành vi phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa thì cơ quan tiến hành tố tụng thường áp dụng tình tiết “do chuyển biến tình hình” để miễn TNHS cho người phạm tội. Việc áp dụng này là không hợp lý bởi lẽ về cơ bản trong những trường hợp này tình hình không có sự chuyển biến.
luat su gioi
Hình thức giải quyết tranh chấp hình sự thông qua con đường tự nguyện hoà giải giữa người thực hiện tội phạm và người bị hại lần đầu tiên được ghi nhận trong pháp luật hình sự Việt Nam nhưng nhiều trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng đã mạnh dạn áp dụng quy định này để miễn TNHS trong một số trường hợp cụ thể. Vụ việc tại tỉnh L.A vào tháng 5/2016, Anh C điều khiển xe tải do lấn đường nên đã gây tai nạn khiến một người bị tử vong. Theo khoản 1 Điều 202 Bộ luật Hình sự năm 1999, Anh C bị khởi tố với mức hình phạt đến 5 năm tù. Tuy nhiên do đã thỏa thuận bồi thường cho gia đình bị hại và bên bị hại không yêu cầu xử lý hình sự, Tòa án đã vận dụng quy định có lợi theo Bộ luật Hình sự 2015 để miễn trách nhiệm hình sự cho Anh C. Trường hợp khác, vào ngày 12/8/2017, Anh H (huyện T.A) điều khiển xe khách lưu hành trên QL1A theo hướng Bắc-Nam. Khi đến Km 1346+900 thuộc thôn Bàn Thạch, xã Hòa Xuân Đông, huyện Đông Hòa do không làm chủ tốc độ nên đã gây tai nạn làm chị T. tử vong tại chỗ. Tuy nhiên, trong quá trình truy tố, đại diện của nạn nhân đã có đơn đề nghị miễn TNHS cho bị can H. Viện kiểm sát đã ban hành quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can đối với H về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 29 BLHS năm2015.
luật sư giỏi
Ngoài dấu hiệu, tác động tích cực trong việc áp dụng quy định miễn TNHS theo quy định tại Điều 29 BLHS năm 2015 thì thực tiễn vẫn tồn tại không ít hạn chế.
van phong luat su
Việc các cơ quan tiến hành tố tụng ở nhiều nơi lợi dụng việc miễn TNHS theo căn cứ “do chuyển biến của tình hình” để né bồi thường oan sai vẫn diễn ra trên thực tế gây ra bức xúc cho người dân và dư luận. Trường hợp ông MD, nguyên phó giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh L.Đ là một ví dụ. Năm 2013, ông M.D đã gây tai nạn giao thông sau khi uống rượu, làm một người chết và ba người bị thương nặng. Tuy nhiên, Viện kiểm sát lại ra quyết định đình chỉ vụ án và miễn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông M.D theo quy định tại Điều 25 BLHS với lý do là người phạm tội đã bồi thường cho các bị hại (hơn 1 tỉ đồng) và các bị hại cùng gia đình của người bị hại đã làm đơn bãi nại cho bị can MD. Việc áp dụng biện pháp miễn TNHS theo Điều 25 BLHS năm1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) trong quyết định này là không có căn cứ. Bởi lẽ việc bồi thường cho người bị hại trong trường hợp này chỉ được xem là “người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả” (Điểm b khoản 1 Điều 46 BLHS năm1999 (sửa đổi, bồ sung năm2009)). Thêm vào đó, ông M.D phạm tội rất nghiêm trọng nên không thể cho miễn trách nhiệm hình sự vì không đảm bảo yêu cầu phòng ngừa chung.
văn phòng luật sư
Một vụ án tai nạn giao thông khác tại huyện MH. Công an huyện khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với anh Nguyễn Văn T về tội “Vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”. Anh T khiếu nại vì cho rằng người có lỗi trong vụ tai nạn phải là anh L, người đã điều khiển xe rẽ phải không phát tín hiệu và không bảo đảm điều kiện an toàn cho phương tiện khác dẫn đến tai nạn làm chết người. Khi giải quyết vụ việc, ngay trong nội bộ các cơ quan tố tụng huyện MH cũng có những quan điểm bất đồng. Sau nhiều phiên họp án, cuối cùng liên ngành tố tụng quyết định miễn TNHS cho anh Nguyễn Văn T căn cứ theo khoản 1 điều 25 BLHS. Dễ thấy, trong trường hợp này việc áp dụng điều khoản này là không có căn cứ, cơ quan có thẩm quyền đã lợi dụng tính khái quát tại điều khoản để áp dụng nhằm mục đích “né tránh” thực hiện nghĩa vụ bồi thường theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.
luật sư
Nguyên nhân của những sự việc này là do quy định về miễn TNHS tại khoản 1 Điều 25 BLHS 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009) vẫn chưa có hướng dẫn cụ thể cho việc áp dụng, nhiều quan điểm vẫn còn tồn tại và chưa có sự thống nhất thi hành. Do điều luật chưa có sự quy định chặt chẽ nên nhiều trường hợp các chủ thể đã lợi dụng điểm hạn chế này của luật để giải thích pháp luật theo hướng có lợi. Thực trạng trên có thể vẫn còn tiếp tục bởi lẽ căn cứ này vẫn được Điều 29 BLHS 2015 ghi nhận mà không có một sự hướng dẫn chi tiết thi hành. Điều này đặt ra nhu cầu là cần phải có sự lý giải cụ thể và chi tiết quy định về miễn TNHS để việc áp dụng pháp luật được thống nhất, tạo niềm tin cho nhân dân vào bộ máy công quyền.
luat su luat su uy tin luật sư uy tín luat su thua ke luật sư thừa kế luat su ly hon luật sư ly hôn luat su dan su luật sư dân sự
Chào mừng bạn đến với luật sư Phạm Tuấn Anh