Trong tất cả các vụ án ly hôn, người thiệt thòi nhất luôn là những đứa trẻ, khi bị buộc phải sống với chỉ một trong hai người thân yêu nhất. Điều 92 Luật HN&GĐ quy định: “Sau khi ly hôn, vợ-chồng vẫn có nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con chưa thành niên hoặc đã thành niên bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự, không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình”. Như vậy, người cha (hoặc mẹ) dù không trực tiếp nuôi con sau ly hôn, vẫn có quyền (đồng thời là nghĩa vụ) trông nom, chăm sóc, giáo dục và nuôi dưỡng con cái cho đến khi thành niên, thể hiện qua quyền thăm nom con.
ly hon voi nguoi nuoc ngoai
Sau khi ly hôn, người không trực tiếp nuôi con có quyền thăm nom con, không ai được cản trở người đó thực hiện quyền này (điều 94 Luật HN&GĐ) và nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi con (khoản 1 điều 92 Luật HN&GĐ), nhưng trên thực tế không phải lúc nào họ cũng được tạo điều kiện để thăm nom con, thậm chí nhiều trường hợp còn bị cản trở, gây khó dễ, xuất phát từ tâm lý hẹp hòi, cố chấp; hành động theo kiểu “trả thù” cho những mâu thuẫn giữa hai người, mặc cho con cái phải gánh chịu hậu quả, mà không thấy rằng hành động như thế là vi phạm pháp luật. nguoi nuoc ngoai
luat su ly hon
Trong trường hợp trên, người bị cản trở quyền thăm nom có thể khởi kiện về việc yêu cầu Tòa thay đổi người trực tiếp nuôi con. Tuy nhiên, việc chứng minh hoàn toàn không dễ dàng, đòi hỏi bên yêu cầu biết cách thu thập chứng cứ về việc mình đã bị cản trở quyền thăm nom con. Chỉ khi nào có được những bằng chứng rõ ràng chứng minh quyền thăm nom con bị cản trở một cách hệ thống, có chủ ý thì mới có cơ sở được tòa chấp chận; luật sư
luật sư ly hôn
Tuy nhiên, trong thực tế không ít trường hợp yêu cầu thay đổi quyền nuôi con do bị cản trở quyền thăm nom đã bị Tòa bác bỏ, dù có chứng cứ rõ ràng. Đ iều 93 Luật HN&GĐ quy định: "Vì lợi ích của con, theo yêu cầu của một hoặc cả hai bên, tòa án có thể quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con. Việc thay đổi người trực tiếp nuôi con sau khi ly hôn được thực hiện trong trường hợp người trực tiếp nuôi con không bảo đảm quyền lợi về mọi mặt của con...”. Một số Hội đồng xét xử lập luận rằng, việc cản trở quyền thăm nom con tuy có vi phạm pháp luật nhưng quyền lợi của đứa trẻ vẫn được đảm bảo về mặt nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục v.v…. Do vậy, Tòa đã bác bỏ yêu cầu thay đổi người trực tiếp nuôi con. gia đình
Chúng tôi cho rằng lập luận trên là phiến diện, việc thăm nom con không chỉ là quyền lợi, nghĩa vụ của cha (mẹ) mà còn là quyền lơi của đứa trẻ. Nếu cho rằng việc thăm nom con chỉ là quyền lợi, nghĩa vụ của cha (mẹ) thì chúng ta đã vô tình hay cố ý tước đi cái quyền cơ bản và thiêng liêng nhất của trẻ em, đó là quyền được hưởng sự thương yêu, chăm sóc của cả cha và mẹ. Khi người trực tiếp nuôi đưỡng cản trở việc thăm nom của cha (mẹ) thì cũng đồng nghĩa rằng họ đã không đảm bảo quyền lợi mọi mặt của con, và đây là căn cứ xác đáng để Tòa quyết định thay đổi người trực tiếp nuôi con theo quy định tại Điều 93 Luật Hôn nhân & Gia đình.
luat su gia dinh
Về nguyên tắc, con dưới 3 tuổi được giao cho người mẹ trực tiếp nuôi, nếu các bên không có thỏa thuận khác. Ngoài ra, nếu đứa trẻ từ đủ 9 tuổi trở lên thì tòa án phải xem xét nguyện vọng của bản thân đứa trẻ muốn sống với ai. Tuy nhiên qua thực tế xét xử thì nguyện vọng của đứa trẻ thường ít được xem là căn cứ chủ yếu để quyết định người nuôi con, so với các căn cứ khác như nhân thân hoặc hoàn cảnh kinh tế, điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc của hai bên.
thay đổi người nuôi con
Trái ngược với trường hợp cản trở quyền nuôi con như đã trình bày ở trên, trong thực tế cũng xảy ra không ít trường hợp người không trực tiếp nuôi đưỡng đã lợi dụng quyền thăm nom để đến “kiếm chuyện” với người đang trực tiếp nuôi dưỡng bằng đủ các “chiêu trò”, thủ đoạn. Từ việc đến thăm bất kể giờ giấc làm xáo trộn cuộc sống, sinh hoạt hoặc có những hành vi, lời nói xúc phạm, thô tục, cố tình "chọc tức" người đang trực tiếp nuôi dưỡng chỉ với mục đích cho ..."bõ ghét"; thậm chí có trường hợp "quậy" bằng cách cố tình đến “thăm nom” đủ 7 ngày/tuần, 30 ngày/tháng và “ngồi thiền” không chịu về cho đến khi gia chủ phải năn nỉ xin phép được … đi ngủ hoặc xin phép được cho con đi học bài v.v...
don phuong ly hon
Gặp hoàn cảnh này, giải pháp đầu tiên là trao đổi trực tiếp, thẳng thắn và để hai bên hiểu rõ hoàn cảnh, suy nghĩ của nhau, biết đặt lợi ích của đứa trẻ lên trên; cùng nhau phối hợp nuôi dưỡng con một cách tốt nhất. Nếu đã cố gắng, thiện chí hết mức nhưng “ai cũng hiểu, chỉ một người không hiểu” thì giải pháp khả dĩ nhất là khởi kiện, yêu cầu tòa hạn chế quyền thăm nom. Điều 94 Luật HNGĐ quy định “Trong trường hợp người không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”. Cũng giống như việc khởi kiện yêu cầu thay đổi quyền nuôi con, để được tòa chấp nhận việc hạn chế quyền thăm nom của người không trực tiếp nuôi dưỡng thì một trong những vấn đề quan trọng nhất là phải biết thu thập chứng cứ về việc người không trực tiếp nuôi con đã lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng con. Người yêu cầu có thể đề nghị tòa giới hạn/ ấn định thời gian thăm nom trong một khoảng thời gian và với những điều kiện nhất định. Nếu người thăm nom không đáp ứng đủ, người trực tiếp nuôi dưỡng có quyền từ chối việc cho thăm nom.
Luật sư Phạm Tuấn Anh.
Lluat su
lật sư gia đình
thay doi nguoi nuoi con gianh quyen nuoi con giành quyền nuôi con